درک اهمیت و ضرورت توجه به بهداشت روانی دانشجویان مبنای ایجاد و محور فعالیت مراکز مشاوره دانشگاه ها قرار دارد. دوران دانشجویی، دوران تغییر و تحولات بزرگی است که با خود استرس ها، چالش ها و تعارضات متعدد به همراه دارد. تجربه این تغییرات و استرس ها از ویژگی های زندگی دانشجویی است و دانشجویان در سراسر جهان کم و بیش با آن روبرو هستند.
کمک به کنارآمدن با این تغییرات و حل و فصل موفق چالش های این دوران از جمله ی مهم ترین محورهای فعالیت مراکز مشاوره دانشجویی محسوب می شود. متخصصان مرکز مشاوره رابطه ای مبتنی بر همدلی، پذیرش، احترام، اشتیاق و صداقت را با مراجعان برقرار می کند. هدف مشاوره و روان درمانی توانمند ساختن افراد برای برقراری روابط پایدار و رشد دهنده با افراد مهم زندگی است. به افراد کمک میکند تا ارتباطات شخصی معناداری برقرار کند، کنترل هیجانات خود را به دست گرفته و احساس ارزشمندی کند. ارتباط درمانی مثبت و امن، قدرت سازگاری مغز را دو چندان می کند و باعث افزایش انعطاف پذیری و مهار استرس می شود. رابطه درمانی هماهنگ و امن، تغییر کوتاه مدت و بلندمدت را برای مغز فراهم می کند، امنیتی که رابطه امن ایجاد می کند باعث تحول سیستم قدیمی ناکارآمد می شود. تبدیل احساسات به کلمات همواره تاثیر مثبتی بر روی اشخاصی داشته که گرفتار استرس و ضربه روانی هستند. درمان گر با گوش دادن، عناصر نامناسب، غیر دقیق، تخریب کننده و فراموش شده را بررسی می کند و سعی دارد روایت زندگی شما را به گونه ای اصلاح کند که باعث سازگاری بیشتر و احساس بهروزی شود. پی بردن به ارزش خودمان، توانایی و تنظیم هیجانات درونی و احساس راحتی ما در روابط پیامد استفاده از جلسات مشاوره و روان درمانی است.
مرکز مشاوره از سال 1370 شروع به فعالیت نموده است و از سال 1387 تا سال 1400، به عنوان مرکز برتر و نمونه کشوری شناخته شده است. برای آشنایی با فعالیتهای مرکز مشاوره بهتر است ابتدا با بخش‌هایی که به لحاظ ساختاری در این مرکز وجود دارد آشنا شوید:
الف-بخش آموزش، پیشگیری و انتشارات
از آنجا که همیشه پیشگیری مقدم بر درمان است، مرکز مشاوره نیز رسالت و مأموریت اصلی خود را در این حوزه قرار داده است. فعالیت‌هایی که در این حوزه انجام می‌گیرد، عبارتند از:
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی عمومی طی سال تحصیلی: این کارگاه‌ها که با همکاری مدرسان مجرب و توانمند مرکز برگزار می شود، شامل موضوعات متنوع متناسب با نیازهای دانشجویان است، از جمله مهارتهای زندگی، آموزش‌های پیش از ازدواج، مهارتهای تحصیلی، توانمندسازی فردی- اجتماعی، کارگاه پیشگیری از اعتیاد و غیره
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی ویژۀ اعضای محترم هیأت علمی و کارکنان دانشگاه: اساتید و کارکنان دانشگاه به دلیل آن‌که در ارتباط مستقیم با دانشجویان هستند، از موقعیت بی‌نظیری برای ایفای نقش یاری‌رسانی، راهنمایی و ارجاع دانشجویان برخوردارند، از این رو به منظور بستر سازی در تحقق این نقش، کارگاه‌های آموزشی با هدف «آشنایی با مسایل روانشناختی دانشجویان و شیوه‌های مداخلۀ مؤثر اخلاق حرفه ای در ارتباط استاد و دانشجو» ویژۀ اعضای محترم هیأت علمی و کارکنان دانشگاه برگزار می شود.
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی: ویژۀ تربیت کادر متخصص در حوزۀ پیشگیری از آسیب‌های روانی- اجتماعی
- برگزاری جلسات سخنرانی و پرسش و پاسخ به مناسبت‌های مختلف
- برگزاري واحد درسي مهارتهاي زندگي در دانشكده هاي مختلف که مهارت های اساسی مثل جراتمندی، حل مساله، تصمیم گیری، تنظیم خلق منفی و ارتباط موثر آموزش داده می شود.
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی ویژۀ کارشناسان مرکز، کارشناسان مراکز مشاورۀ دانشگاه‌های منطقۀ نه، دبیرخانه شورای هماهنگی استان خراسان رضوی، کارشناسان و روان شناسان سایر نهادها و سازمان‌های دیگر.
- کتابخانه: در کتابخانه حدود 2200 جلد کتاب خودیار در زمینه‌های مختلف روانشناسی وجود دارد.
- انتشارات: موارد انتشاراتی در مرکز مشاوره شامل بروشورها و جزوه های آموزشی، فرم‌های درمانی و پژوهشی است که به وسیلۀ روان شناسان مرکز تهیه می شود و به‌طور مستمر بر اساس جدیدترین اطلاعات علمی به‌روز می شود.
- برگزاري گفتگوهاي زنده اينستاگرامي با عناوين متنوع و با محوريت مناسبتهاي مختلف
- برگزاري دوره هاي نقد فيلم و كتاب خواني
- سايت و فضاي مجازي: سايت مركز مشاوره به آدرس (moshaver.um.ac.ir) و كانال تلگرامي مركز به آدرس (https://t.me/moshaverfum)، براي اطلاع رساني و آموزش هاي پيشگيرانه، فعال مي باشد.
- راه هاي ارتباطي بخش آموزش(علاوه بر كانال تلگرامي و سايت مركز) پيج اينستاگرامي moshaver_fum و شماره تماس 05138806921
ب- بخش مشاوره و درمان
هدف بخش مشاوره و درمان، كمك به دانشجويان جهت افزايش كيفيت زندگي در حوزه هاي فردي، خانوادگي و تحصيلي است و با همکاری حدود پنجاه روان شناس، مشاور، روان سنج و روان پزشك متخصص هرساله بالغ بر 14000 جلسۀ مشاوره و روان درمانی فردی و گروهی را به دانشجویان ارائه می‌دهد. هدف بخش مشاوره و درمان، آشنایی دانشجویان با مشکلات روانشناختی است تا با مشاهدۀ علایم در خود یا دیگری، برای درمان مراجعه کنند و از عوارض مختلف این مشکلات بکاهند. اصول اساسی کار ما رازداری، پذیرش، احترام، صداقت و اشتیاق به کمک به همنوعان است.این بخش شامل قسمت‌های زیر است:
1- پذیرش:
یکی از قسمت‌هایی که دانشجویان در بدو ورود با آن در ارتباط هستند، بخش پذیرش مرکز است. هر دانشجو از طریق پورتال دانشجویی خود می‌تواند از قسمت امور دانشجویی، فرم پذیرش مشاوره را به صورت الکترونیکی تکمیل کند و با کد دریافتی برای تعیین وقت مشاوره، به صورت حضوری به پذیرش مراجعه کند. مهم‌ترین مسئولیت این بخش، ارجاع مراجعان با توجه به علت مراجعه، به متخصصان همان حوزه است.
2- ارائه خدمات روان‌درمانی و مشاوره
همکاران روان شناس و مشاور، با توجه به رشتۀ تحصیلی و سابقۀ فعالیت در سه بخش مرکز مشاوره، سراهای دانشجویی و دفاتر دانشکده ها در سه کارگروه تخصصی به ارایۀ خدمات روان‌درمانی و مشاورۀ فردی به دانشجویان می‌پردازند.
- کارگروه بالینی و سلامت: تعدادی از دانشجویان، به دلایل مختلف دارای مشکلات روانشناختی مانند اضطراب، افسردگی، وسواس وغیره می‌شوند. یکی از فعالیتهای این کارگروه شناسایی و درمان زودهنگام چنین مشکلاتی است.
درابتدای ورود، وضعیت سلامت روان دانشجویان ارزیابی می‌شود و افرادی که در معرض ابتلا به مشکلات هستند، تحت مشاوره و درمان قرار می‌گیرند.
- کارگروه تحصیلی و شغلي: بررسی مشکلات دانشجویان که مرتبط با موضوعات تحصیلی و درسی، از جمله بی‌علاقگی نسبت به دروس، کسب مهارتهای مطالعه مناسب در دانشگاه، تمایل به تغییر رشته، افت تحصیلی، انتخاب شغل و غیره است.
- کارگروه مشاورۀ پیش از ازدواج، ازدواج و خانواده: یکی از تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی در دوران جوانی، انتخاب همسر است. ازدواج مانند هر تصمیم دیگری نیاز به تفکر و ارزیابی دارد. مشاوران این حوزه به افزایش دانسته‌ها، پختگی و استقلال فردی دانشجویان کمک می کنند و باعث تحکیم خانوادۀ آنان می‌شوند.
3- خدمات روانپزشکی:
یکی از اعضای مهم تیم درمان، روانپزشک است که با استفاده از دارو درمانی به حل مشکلات روانشناختی دانشجویان کمک میکند.
4- خدمات روان‌سنجی:
متخصصان روان‌سنجی در مراکز مشاوره با استفاده از آزمون‌های مختلف روانشناختی، به فرآیند تشخیص و درمان کمک می‌کنند.
5- مداخله در بحران :
نگرانی‌های تحصیلی و شغلی، دوری از خانواده و مواجهه با شرایط و مسایلی که نیاز به سازگاری دارند را می‌توان از جمله استرس‌هایی دانست که دانشجویان تجربه می کنند. گاهی اوقات فرد در این مواقع احساس درماندگی و ناامیدی میکند و به دنبال راهی برای رهایی از یک مسأله یا بحران است که وی را به شدت رنج می‌دهد. عدم وجود مهارتهای لازم برای مدیریت آنها منجر به مشکلات عاطفی و بحران هاي روان شناختي می‌شوند که نیازمند مداخله های فوریتی و کمک‌های آنی متخصصان مرکز هستند. هر زمان که بحرانی رخ دهد یا در شرف وقوع باشد مرکز مشاوره وارد عمل می شود. مسئولیت اصلی بخش مداخله در بحران، شناسایی و همراهی این دانشجویان، جهت برطرف کردن مشکلات عاطفی و روحی آنان، در فضایی امن و آرام است.
سایر فعالیتهای بخش مشاوره درمان:
- ارائه خدمات روانشناختی به صورت تلفنی و آنلاین
- ارائه خدمات روانشناختی و برگزاری جلسات گروه درمانی ویژه مراجعان تراجنسیتی
- برگزاری جلسات مشاوره و سوپروایزری و بازآموزی ویژه روانشناسان و مشاوران
- اجرای طرح پایش سلامت روان دانشجویان شاغل به تحصیل و دانشجویان نوورود
- انعقاد تفاهم نامه با ارگان ها و سازمان های دولتی ازقبیل پزشکی قانونی و بیمارستان ابن سینا و ...
- تولید محتوا در زمینه خودمراقبتی و تهیه پروتکل های درمانی
ج- خدمات مددکاری:
این بخش در دوحیطه معیشتی و تخصصی خدمات ارائه می دهد:
1- خدمات معیشتی مددکاری :
در حیطه مالی و معیشتی، شامل ارائه خدمات رفاهی به دانشجویان نیاز به حمایت مالی پس از صحت سنجی و راستی آزمایی می باشد که این خدمات شامل:
- معرفی دانشجویان به بنیاددانشگاهی جهت دریافت شارژکارت تغذیه، تهیه کتاب، پوشاک، دندانپزشکی، وام دانشجویی ، کمک هزینه تهیه دارو و درمان
- معرفی به اداره رفاه دانشجویی جهت کمک هزینه تحصیلی و کمک هزینه خوابگاه
- معرفی به پزشک معتمد دانشگاه جهت اقدامات اولیه درمانی
- معرفی دانشجویان با معدل بالا به خیرین جهت بهره مندی از کمک هزینه تحصیلی جهت پیشگیری از افت تحصیلی این دانشجویان
- ارزیابی دانشجویان طرح پایش با تشخیص نیاز مالی و یا آسیب کرونا و ارائه خدمات به ایشان
- معرفی دانشجویان جهت بهره مندی از کمک هزینه تحصیلی و ملزومات کمک آموزشی به شبکه نیکوکاری داخل و خارج دانشگاه
- اجرای پویشهایی در زمینه جذب خیرین و شناسایی دانشجویان نیازمند به حمایت این واحد
2- خدمات تخصصی مددکاری:
مداخله در بحران از عمده ترین و اصلی ترین خدمات مددکاران اجتماعی در دانشگاه می باشد. شامل حضور مددکاران در موقعیت بحران ، ارتباط با دانشجو و بررسی شرایط موجود، ارتباط با سرپرست بخش مددکاری، مسئول بخش درمان و مسئول مداخله در بحران جهت هم اندیشی و مشورت، همراهی با دانشجو جهت بررسی شرایط بالینی توسط روانپزشک، ارتباط با خانواده دانشجو و دعوت از ایشان برای مراجعه حضوری به مددکاری مرکز مشاوره جهت طرح مساله و جلب حمایت خاص برای کمک بیشتر به بهبود وضعیت دانشجو و انجام مراحل تحویل به خانواده، تعامل با اعضای تیم درمان اعم ازمسوول بخش درمان، مشاورین، روانپزشک، روانسنج، پذیرش طی جلسات متعدد، تعامل با واحد های مختلف دانشگاه اعم از دانشکده ها، اساتید، گروه های آموزشی و اداره سراهای دانشجوئی و... جهت بهبود شرایط تحصیلی و رفاهی دانشجو، تهیه و نظارت بر دارو درمانی دانشجویانی که نیاز به مصرف دارو دارند، پیگیری وضعیت افت تحصیلی دانشجویان و همچنین ارائه درخواست این افراد درصورت نیاز برای مطرح شدن در کمیسیون موارد خاص مرکز مشاوره، برقراری انجام فرایند اعزام دانشجو به بیمارستان جهت بستری و پیگیری اقدامات تخصصی درمانی توسط کادر پزشکی و روانپزشکی، همچنین حضور مددکاران اجتماعی در سراهای دانشجویی که شامل مراجعه به اتاق دانشجویان و معرفی کامل خدمات مرکز مشاوره و شرح خدمات مددکاران در حیطه مالی معیشتی و تخصصی در داخل مرکز مشاوره و داخل دانشگاه و سراهای دانشجویی می باشد.
شناسایی دانشجویان که نیازمند بهره مندی از خدمات معیشتی و حمایت های مالی و همچنین دانشجویان در معرض خطر که نیاز به جلسات مشاوره در حیطه های مختلف روانشناسی و روانپزشکی و دارویی دارند، برگزاری جلسه فردی با دانشجویان در اتاق مددکاری داخل سراهای دانشجویی و بررسی شرایط، تعامل مستمر با سرپرستان سراهای دانشجویی، پیگیری وضعیت دانشجویان مداخله در بحران و افرادی که نیازمند حمایت درمانی هستند طی مراجعه به اتاق ایشان و همکاری با بخش های مختلف مرکز مشاوره در اجرای طرح های متعدد از جمله طرح پایش سلامت روان، طرح خداقوت و...
د- بخش ارتقاء تحصیلی
دفتر ارتقای تحصیلی با هدف کمک به ارتقاء و بهبود وضعیت تحصیلی دانشجویان، از طریق تسهیل ارتباط مثلث دانشجو، اساتید و خانواده درصدد است تا با برگزاری کارگاه های آموزشی، برگزاری همایش‌های آموزشی برای اساتید، دانشجویان و خانواده ها و ارائه خدمات مددکاری و مشاوره تحصیلی به دانشجویان خدمات رسانی کند. اهداف مهم این بخش عبارتند از:
- کمک به ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان
- تدوین برنامه های پیشگیری از افت تحصیلی
- کنترل افت تحصیلی دانشجویان دارای مشکلات تحصیلی و شناسایی دلایل افت تحصیلی آنان
- پیشگیری از آسیب های روانی-اجتماعی دانشجویان و ارتقای سلامت روان
- تقویت نظارت خانواده ها و افزایش تعامل خانواده ها با پردیس
- استفاده از پتانسیل اعضای هیئت علمی و به ویژه اساتید محترم راهنما جهت کارآمدی تحصیلی دانشجویان
- یکپارچه سازی و هماهنگی بیش تر خدمات مشاوره و خدمات سیستم آموزشی
- همراهی در زمینه مسائل و مشکلات تحصیلی در قالب مشاوره تحصیلی
این دفتر در حال حاضر در بخش های ذیل ارائه خدمات دارد:
- ارائه خدمات کمیسیون موراد خاص شامل درخواست های انتقالی، مهمانی، حذف ترم و ...
- طرح پیشگیری از افت تحصیلی (پات)
- مشاوره تحصیلی
- پیگیری های تحصیلی
- ارائه کارگاه ها، گروه درمانی های تحصیلی و همایش های مربوط
هـ- بخش توانمندسازي
در حال حاضر این واحد، با هدف افزایش توانمندی در میان کنشگران اجتماعی (دانشجویان، اساتید، کارکنان و ...) در فضای دانشگاه، فعالیت های خود را در پنج محور زیر، انجام می دهد:
- آگاهی بخشی در خصوص حقوق و تکالیف شهروندی در فضای دانشگاه
- توانمندسازی شغلی و اجتماعی
- برگزاری رویدادهای استارتاپی
- برگزاری نشست های تخصصی شغلی
توانمند سازی یعنی فرایند افزایش توانایی های دانشجویان به گونه ای که آنها به بهترین نحو بتوانند به حرفه مورد نظر خویش برسند و در آن موفق باشند. برای بدست آوردن درک مناسب تری از توانمند سازی باید تفاوت بین توانمند سازی شغلی و اشتغال را درک نمود. اشتغال یعنی داشتن کار، درحالیکه توانمندی شغلی یا قابلیت اشتغال یعنی ویژگیهایی که برای شروع حفظ و پیشرفت در کار ضروری است، تعریف می شوند. بنابراین می توان گفت که توانمند سازی یعنی کمک به ایجاد توانایی در جهت اشتغال اولیه، حفظ اشتغال و در صورت نیاز یافتن شغلی دیگر.
یکی از رسالت های بخش، آموزش و برگزاری دوره های توانمند سازی است که در سه سطح خوداگاهی، اکتشاف و برنامه ریزی فعالیت های شغلی را پوشش می دهد.
در سطح خوداگاهی کارگاه های آموزشی و مهارتهای ویژه مبتنی بر خودشناسی فردی در زمینه شغلی برگزار می شود. در سطح اکتشاف براساس آموزه های قبلی و تحلیل های مربوط به آن دانشجو به کشف استعداد ها و تیپ های شخصیتی خود می پردازد. در سطح برنامه ریزی آموزش خلاقیت و نوآوری مدنظر است که با پیمودن این سطوح، دانشجو می تواند به مهارتهای شغلی مهمی از قبیل برقراری ارتباط موثر، تعهد کاری، وقت شناسی و نظم ، حل مسئله و کار گروهی، خود مدیریتی، برنامه ریزی و سازماندهی و آشنایی با فناوری دست پیدا کند.
چگونه می‌توان با مرکز مشاوره ارتباط برقرار کرد؟
الف: تماس تلفنی: با شماره‌های 38806919- 38806914
ب: حضوری: مراجعه به ساختمان اصلی مرکز مشاوره و توانمندسازي، واقع در خیابان ادب - پشت خوابگاه پردیس 1 و دفاتر مشاوره در خوابگاه‌های پردیس و فجر و دانشكده هاي علوم، دامپزشكي و مهندسی
آدرس سایت: moshaver.um.ac.ir
پست الکترونیک:
توجه داشته باشید که طرح مسایل و مشکلات نزد مشاوران و روان شناسان متخصص و فراگیری مهارتهای زندگی، می‌تواند از حاد شدن و پیچیده‌تر شدن آنها پیشگیری کند.
