«وَ لْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعُونَ إِلى الخْيرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ  وَ أُولَئك هُمُ الْمُفْلِحُونَ»

آيۀ ۱۰۴ سورۀ مباركه آل‌عمران

مقدمه

دانشگاه فردوسی مشهد مصمم است برای دانشجویان و اساتید محیطی آرام، امن و مطمئن فراهم کند تا بتوانند به تبادل دانش و انجام پژوهش بپردازند، محیطی که در آن تعاملات به شکل منطقی، سالم و صادقانه انجام گیرد و احترام و حقوق تک‌تک اعضای جامعه دانشگاهی حفظ شود. محیطی که در آن پاسداری از جایگاه رفیع دانشگاه و کمک به سالم نگه‌داشتن محیط‌های آموزشی و پژوهشی و تأمین حقوق عمومی دانشگاهیان، از طریق مقابله با بی‌نظمی و هنجارشکنی و حفظ کرامت دانشجویان، اساتید و کارمندان میسر می‌شود. به جهت تبیین شیوه‌های رفتار مقبول، در جامعۀ دانشگاهی و راهنمایی دانشجویان، برای درک بهتر مسؤولیت های رفتاری خود، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نسبت به تدوین آیین‌نامة انضباطی دانشجویان اقدام کرده است. ثبت‌نام در دانشگاه به معنای آگاهی، پذیرش و پایبندی به قوانین رفتاری مندرج در آیین‌نامه، در طول زمان تحصیل و در داخل دانشگاه (مانند کلاس درس، آزمایشگاه، کتابخانه، خوابگاه و ...) یا خارج از دانشگاه (اعم از فعالیت‌های مرتبط با دانشگاه مانند گردهمایی، بازدید، گردش علمی، یا غیرمرتبط با فعالیت‌های دانشگاه) است.
در این راستا، به جهت کمک به تحقق اهداف آیین‌نامه، شوراهای انضباطی دانشجویان تشکیل‌شده‌اند که در زیر به خلاصه‌ای از وظایف، شیوۀ عمل و تنبیهات مربوط به تخلفات دانشجویی اشاره می‌شود.

1- جایگاه شورای انضباطی

شورای انضباطی دانشجویان تنها مرجع دانشگاه است که صلاحیت رسیدگی به تخلفات دانشجویان را دارا است. مبنای ساختار و نحوۀ رسیدگی و نیز مبنای آرای این شورا، آیین‌نامۀ مصوب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و شیوه‌نامه‌ای است که به تصویب وزرای «علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت و درمان و آموزش پزشکی» رسیده است.

2- ساختار دبیرخانه شورای انضباطی دانشگاه فردوسی مشهد

دبیرخانه شورای انضباطی دانشگاه شامل: دبیرخانه و امور اداری، شورای بدوی و شورای تجدیدنظر است.
دبیرخانه و امور اداری متشکل از رئیس دبیرخانه (دبیر شورای بدوی)، کارشناس مسئول امور انضباطی، کارشناس شورای انضباطی (مسئول دبیرخانه اداری) و 5 کارشناس امور انضباطی دانشجویان است.
شورای بدوی متشکل از معاون دانشجویی، معاون دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه، یک عضو هیأت علمی، دو عضو دانشجو و دبیر شورای بدوی انضباطی است.
اعضای شورای تجدیدنظر: رئیس دانشگاه، مسؤول دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و معاون دانشجویی (به‌عنوان دبیر شورای تجدیدنظر انضباطی) هستند.
شوراهای انضباطی از نظر اداری، در حوزۀ معاونت دانشجویی قرارمی گیرند؛ اما از نظر بررسی پرونده‌ها، برخورد با تخلفات و صدور آرا کاملاً مستقل هستند و غیر وابسته به سیستم اداری دانشگاه عمل می‌کنند.

3- حدود اختیارات و وظایف شورای انضباطی

الف) رسیدگی به جرایم عمومی دانشجویان:
مواردی مانند تهدید، تطمیع، توهین، ضرب و جرح، جعل اسناد یا جعل عنوان، سرقت و غیره
ارتکاب هر یک از تخلفات در فضای مجازی از قبیل:
1. هک‌کردن، ویروسی‌کردن؛
2. تخریب رایانه (نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری) از طریق نفوذ به سیستم؛
3. دستیابی غیرمجاز به اطلاعات، ضبط صدا یا تصویربرداری‌های بدون مجوز یا انتشار آن‌ها، فروش، افشا یا انتشار اسناد، اطلاعات یا داده‌های مربوط به دانشگاه؛
4. وارد شدن به حریم خصوصی افراد در فضای وب یا استفاده ابزاري یا سوء استفاده از اطلاعات، تصاویر یا محصولات صوتی و تصویری صفحات شخصی افراد حقيقي یا حقوقي (اعم از اخاذی، افشا، انتشار، ... یا تهدید به اقدام در این موارد یا موارد مشابه)؛
5. تهیه سایت‌ها و وبلاگ‌های غیراخلاقی؛
6. تهدید و هتک حرمت اشخاص؛
تشكیل کلیه گروه های مجازی دانشجویی با جمعیت بالای 100 نفر نیاز به مجوز کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی دارد. تشكل ها و مجموعه های رسمی تابع قوانین مربوطه هستند. ایجاد کانال یا گروه غیر مجاز مشمول تنبیهات بند 8 تا 19 خواهد گردید.
در صورت تولید، انتشار و بازنشر محتوایی که مصداق تخلفات اشاره شده در این شیوه نامه در گروه یا کانال، متخلف مشمول تنبیهات بند 6 تا 19 به تناسب تخلف می گردد.
تخلفات صورت گرفته در فضای مجازی که مشمول عناوین این شیوه نامه در فضای حقیقی باشند بر اساس همان ماده مرتبط با فضای حقیقی می بایست رسیدگی گردد.

ب) رسیدگی به تخلفات آموزشی و اداری
مواردی چون:
• تقلب در امتحان
• فرستادن شخص دیگری به‌جای خود در امتحان یا شرکت به‌جای دیگری در امتحان
• ارتکاب هر فعلی که موجب اخلال یا وقفه یا مزاحمت در اجرای برنامه‌های دانشگاه یا خوابگاه شود.
• ایراد خسارت به اموال دانشگاه

ج) رسيدگی به تخلفات سياسی

مواردی مانند:
ايجاد بلوا و آشوب و برگزاری يا شركت در تحصن يا تجمع بدون مجوز از مراجع قانونی و توهين به ارزش های اخلاقی، اسلامی يا ملی (مانند تظاهر به روزه خواری، توهين به حجاب، فحاشی، شعار نويسی، پخش اعلاميه و نظاير آن).

د) رسیدگی به تخلفات اخلاقی
مواردی مانند:
• ارتکاب اعمال یا رفتاری خلاف منزلت دانشجویی (مانند عدم رعایت حقوق دیگران، پرخاشگری، ایجاد درگیری و ...)
• استفاده از نوارهای ویدئویی یا صوتی یا لوح‌های رایانه‌ای مستهجن یا مداخله در خریدوفروش، تکثیر، توزیع این‌گونه وسایل.
• استفاده یا توزیع یا تکثیر کتب، مجلات، عکس‌های مستهجن یا آلات لهو و لعب.
• استعمال مواد اعتیادآور یا شرب خمر یا قمار یا مداخله در خریدوفروش و توزیع این‌گونه مواد.
• استعمال دخانیات در دانشگاه و اماکن وابسته
• عدم رعایت حریم و عفت‌ورزی در روابط دانشجویی
• داشتن رابطۀ نامشروع
• تشکیل یا شرکت در جلسات نامشروع
• عدم رعایت پوشش اسلامی یا یا ضوابط پوشش ابلاغی وزارتین از قبیل:
1- خانمها (مجرد یا متأهل):

كلاه بدون مقنعه/ نپوشاندن كامل موي سر، گردن، سينه و هر جاي ديگر بدن جز صورت و دست‌ها تا مچ، روسري‌هاي نازك و كوتاه، دامن، شلوارهاي چسبان و كوتاه، شلوار پاره، استفاده از طلا و جواهراتي كه مستلزم سوراخ كردن قسمتي از بدن (نظير بيني، زبان، ابرو) باشد به جز گوشواره، استفاده از ناخن مصنوعي، جواهرات ناخن يا طرح‌هاي هنري روي ناخن، لاك ناخن، بازيت (زنجير پا) و انگشتر در پا، نگين‌هاي دندان، تاتو كردن، پیرسینگ و خال‌کوبی، كت و پيراهن مردانه كه حجم بدن كاملاً مشخص باشد، چادرهاي نامناسب مانند چادرهاي نازك و توري.

2- آقایان:

استفاده كراوات و پاپيون از هر نوع، استفاده از البسه زنانه، شلوارهاي كوتاه، چسبان، تنگ و نازك و پاره و وصله‌دار، استفاده از زيور آلات، گردن بند، زنجير، مچ‌بند، دست‌بند، گوشواره، پیرسینگ، لاك و انگشتر طلا به استثنای‌ حلقه ازدواج، رنگ‌ها و آرايش‌هاي مو به صورت تند و زننده، بلند بودن مو بيش از حد معمول، استفاده از كلاه‌های نامتعارف و ورزشی، برداشتن ابرو، خال کوبی، تتو و رنگ كردن.

پوشش رسمی و اداری برای دانشجویان دختر: مانتو و شلوار رسمی و بلند با رنگ‌های متعارف و به دور از مدهای افراطی، استفاده از مقنعه برای دانشجویان دختر الزامی است؛ روسری و شال جایگزین آن نخواهد بود.

پوشش رسمی و اداری برای دانشجویان پسر: بلوز و شلوار یا کت و شلوار رسمی با رنگ و مدل متعارف، به دور از مدهای افراطی.

4- تنبیهات
الف) تنبیهاتی که با حکم شورای انضباطی دانشگاه در مورد دانشجو می‌تواند اعمال شود:
1- احضار و اخطار شفاهی.
2- اخطار کتبی بدون درج در پرونده.
3- تذکر کتبی و درج آن در پروندۀ دانشجو.
4- توبیخ کتبی و درج آن در پروندۀ دانشجو.
5- دادن نمرۀ ۲۵/۰ در درس مورد امتحان.
6- محرومیت از تسهیلات رفاهی دانشگاه (از قبیل وام، خوابگاه و...)
7- دریافت خسارت از دانشجو
8الی11- منع موقت از تحصیل حداکثر تا دو نیم‌سال تحصیلی که می‌تواند در سنوات تحصیلی نیز محاسبه شود.
تذکر ۱: در اعمال این تنبیهات، الزامی جهت شروع از نقطۀ حداقل وجود ندارد.
تذکر ۲: اعمال تنبیهات فوق فقط در اختیار شورای انضباطی است. بدیهی است اجرای اصل مهم امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر وظیفۀ هر فرد مسلمان بوده است، نیازی به کسب مجوز از شورای انضباطی (تا وقتی‌که در حد تذکر شفاهی باشد) ندارد.
تذکر ۳: امکان اجرای چند تنبیه هم‌زمان نیز وجود دارد. (به‌عنوان مثال در مورد تقلب، درج نمره ۲۵/۰ در درس مورد امتحان و توبیخ کتبی و درج در پرونده)

ب) تنبیهاتی که فقط با حکم شورای مرکزی انضباطی در مورد دانشجو می‌تواند اعمال شود:
12الی15- منع موقت از تحصیل حداکثر تا ۴ نیمسال (با احتساب مدت آن به‌عنوان سنوات تحصیلی یا بدون احتساب آن در سنوات)
16- تغییر محل تحصیل دانشجو (انتقال اجباری به دانشگاه‌های دیگر)
17- تبدیل دوره تحصیلی دانشجو از دولتی به شهریه پرداز
18-اخراج دانشجو از دانشگاه، با حفظ حق شرکت مجدد در آزمون ورودی
19- اخراج دانشجو از دانشگاه یا محرومیت از تحصیل در کلیه دانشگاه‌ها تا ۵ سال
20- ابطال پایان نامه و رساله یا مدرک تحصیلی

تبصرۀ ۱- رئیس دانشگاه مجاز است که تا زمان رسیدگی به پروندۀ دانشجوی متخلف در شورای انضباطی، از ورود وی به دانشگاه جلوگیری به عمل آورد مشروط بر این‌که مدت رسیدگی به پرونده از ۳۰ روز تجاوز نکند.
تبصره ۲- هرگاه دانشجویی در مکان یا موقعیت یا انجام فعالیت‌هایی که به‌عنوان دانشجو شرکت دارد از قبیل سفرهای علمی، محل‌های کارآموزی، خوابگاه، زمین ورزش و... مرتکب عملی شود که برحسب قوانین کشور مستوجب کیفر باشد، شورای انضباطی به‌موازات اعمال تنبیهات مقرر در این آیین‌نامه پروندۀ اتهامی دانشجو را به مراجع ذی‌صلاح نیز ارسال می‌کند.
تبصره ۳- هرگاه دانشجویی در خارج از محوطه دانشگاه مرتکب خلافی شود که بنا بر قوانین کشور مستوجب کیفر باشد، پس از اعمال مجازات به‌وسیلة مقامات و مراجع قضایی سابقۀ کیفری در پروندۀ دانشجویی وی ضبط خواهد شد و در این موارد حکم مراجع ذی‌صلاح در مورد صلاحیت ادامۀ تحصیل دانشجو برای شورای انضباطی لازم الاتباع خواهد بود.
توضیح: در تمامی اوقاتی که دانشجویان از ماهیت دانشجویی خود به‌عنوان یک هویت حقوقی، اجتماعی استفاده می‌کنند ملزم به رعایت شئونات دانشجویی بوده، هرگونه تخطی از آن طبق مقررات انضباطی دانشجویی قابل پیگیری است. همچنین این پیگیری می‌تواند به‌موازات، اعمال مجازات به‌وسیلة مراجع قضایی و یا صرف‌نظر از آن انجام‌شده است، موجب محرومیت از تحصیل تا دو ترم شود.
تبصرۀ ۴- تمرد از اجرای احکام و دستورهای صادره به‌وسیلة شورای انضباطی «مثل: حضور در کلاس و محیط‌های دانشگاهی در زمان محرومیت از تحصیل و...» یا تکرار تخلفات موجب تشدید تنبیه خواهد شد. 

۴-نحوۀ رسیدگی به تخلفات و اعتراض دانشجو به آرای صادره:
پس از وصول گزارش تخلف دانشجو به دبیرخانه، تحقیقات تکمیلی به‌وسیلة این دبیرخانه انجام می‌شود و پرونده جهت رسیدگی و صدور رأی، در شورای بدوی طرح می‌شود و در صورتی که ارتکاب حداقل یکی از تخلفات مذکور در شیوه‌نامه اجرایی (تعدادی از آنها در بند ۲ ذکر شد) احراز شود دانشجو متناسب با تخلف خود بر اساس شیوه‌نامه مذکور به یکی از تنبیهات مذکور در بند 3 محکوم خواهد شد، دانشجو می‌تواند ظرف مهلت ده روز از زمان ابلاغ رأی، با ارائه اعتراض مستدل، نسبت به رأی صادره تجدیدنظرخواهی کند. رسیدگی به این درخواست دانشجو در شورای تجدیدنظر دانشگاه انجام خواهد شد.
توضیح: تاریخ ابلاغ، زمان دریافت حکم توسط دانشجو و یا زمان ابلاغ قانونی حکم به دانشجو است نه زمان صدور آن «در این رابطه توضیحات ضروری در ظهر حکم اولیه درج شده است». لازم به ذکر است در صورت عدم وصول اعتراض ظرف مهلت مقرر، حکم اولیه عیناً تأیید و اجرا می‌شود.

چند تذکر و راهنمایی:
۱. دانشجو مکلف است در تمام مدت تحصیل، کارآموزی، کارورزی، دستیاری، بازدید علمی و نیز در خوابگاه و بخش‌های شبانه‌روزی دانشگاه و در هر جا که به‌عنوان دانشجو حضور دارد، آیین‌نامۀ انضباطی را رعایت کند و عملی که خلاف شئون و حیثیات دانشجوی دانشگاه جمهوری اسلامی و ناقض این آیین‌نامه باشد انجام ندهد.
۲. صرف صدور احضاریه و دعوت‌نامه و نیز انجام مصاحبه و پرکردن هرگونه فرمی در محل دفتر شورای انضباطی به معنای پیشینه سوء برای دانشجو نخواهد بود.
۳. احکام و نامه‌های ارسالی از سوی شورای انضباطی محرمانه بوده است و انتشار مفاد آن‌ها جایز نیست (گزارش‌های دریافت شده نیز محرمانه تلقی خواهد شد)
۴. دانشجویانی که به منع موقت از تحصیل محکوم می‌شوند لازم است جهت ادامۀ تحصیل پس از طی دوران محرومیت مجوز کتبی شورای انضباطی را دریافت کنند و به مدیریت آموزشی دانشگاه ارائه نمایند. این گواهی به افرادی داده می‌شود که در طی دوران محرومیت از حضور در کلاس، امتحان، خوابگاه، غذاخوری‌ها و سایر محیط‌های وابسته به دانشگاه «به‌جز سازمان مرکزی» خودداری کرده باشند.
۵. توصیه می‌شود در صورت مواجه شدن با هرگونه مشکل انضباطی و یا موارد مشکوک در سطح دانشکده و یا خوابگاه، ضمن مراجعۀ حضوری و یا تماس با دفتر شورای انضباطی، از طرح مسئله با افراد غیر مسؤول و یا مسؤولین غیر ذی‌ربط جداً خودداری کنید و در صورت عدم رفع مشکل، موضوع را در اسرع وقت با دبیر شورای انضباطی دانشجویان مطرح کنید.
۶. افرادی که به انحای مختلف خود را مرتبط با شورای انضباطی معرفی کرده، یا اقداماتی را به نام (یا از سوی) شورای انضباطی انجام دهند به اتهام جعل عنوان شورای انضباطی مورد پیگرد واقع خواهند شد.

راه های ارتباط با دبیرخانه شورای انضباطی دانشجویان:

مراجعه حضوری در ساعات اداری به نشانی :
میدان آزادی - پردیس دانشگاه - جنب خوابگاه پردیس 1 (5 طبقه) - طبقه فوقانی اداره تغذیه - اتاق 1
تماس تلفنی در ساعات اداری: 05138836032
پست الکترونیک:
وب‌سایت: dc.um.ac.ir