مدیریت فرهنگی و فعالیت‌های داوطلبانه

آشنایی با مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه

هدف اصلی این مدیریت، تربیت و ارتقا سطح توانمندی های فرهنگی و اجتماعی دانشجویان در تراز ایران اسلامی است. در همین راستا حوزه های متنوعی، ذیل این مدیریت، فعالیت می کنند . مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه دانشگاه مسؤولیت حوزه هایی را بر عهده دارد که محور آنها، ارایه برخی آموزش های مستقیم و غیر مستقیم در زمینه فرهنگ و اجتماع باشد.
این مدیریت وظیفه دارد، به شکل ساختاری و اجتماعی زمینه مناسبی برای تحقق دانشگاه اسلامی در تمام ابعاد فراهم کند. در همین راستا، این مدیریت تلاش می‌کند از طریق تشویق و ترغیب عموم دانشگاهیان به فعالیت‌های داوطلبانه و گروهی، با موضوعات دلخواه و گوناگون، هنجارها و ارزش‌های اصیل ایرانی- اسلامی را ترویج و توسعه دهد. حوزه‌های متنوعی در مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه دانشگاه فعالیت می‌کنند که در ذیل تشریح می‌شوند.
این مدیریت از سال 1395 و پس از ادغام معاونت فرهنگی و اجتماعی و معاونت دانشجویی، با نام مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه فعالیت خود را ادامه می دهد.
شرح وظایف مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه
1- فراهم ساختن زمینۀ مشارکت جمعی و داوطلبانه اعضای هیات علمی، دانشجویان و کارکنان در امور فرهنگی اجتماعی، تربیتی، سیاسی و صنفی- رفاهی دانشگاه مطابق با آیین نامه ها و مقررات موجود و برنامه ریزی برای این منظور؛
2- برنامه ریزی برای ترغیب دانشگاهیان به حضور فعال در صحنه‌های مختلف علمی، سیاسی و فرهنگی جامعه و گسترش زمینه ارتباط دانشگاهیان با نخبگان و صاحب نظران علمی، فرهنگی و سیاسی جامعه؛
3- برنامه ریزی برای ترویج فرهنگ گفتگو، نقد روشمند و آزاد اندیشی ازطریق گفتگوها ، مباحثه ها و برگزاری کرسی های آزاد اندیشی در حوزه های فرهنگی، مذهبی، تربیتی، اجتماعی و سیاسی؛
4- صدور مجوزها، تصویب فعالیت ها و نظارت بر فعالیت تشکل های قانونی دانشگاه شامل تشکل های اسلامی، بسیج (بسیج دانشجوئی، بسیج کارکنان و کانون بسیج اساتید)، انجمن های علمی، انجمن های ورزشی، شوراها یا انجمن های صنفی، کانون های فرهنگی، نشریات دانشگاهی و سایر تشکل های مشابه در چارچوب برنامه های مصوب؛
5- فعال سازی دبیرخانه­ های نظارتی تشکل ها شامل دبیرخانه هیات نظارت بر تشکل های اسلامی، کمیتۀ ناظر بر نشریات، کمیتۀ حمایت و نظارت بر انجمن های علمی، گروه ناظر کانون های فرهنگی، شورای نظارت بر فعالیت های صنفی-رفاهی (شورای نظارت) و سایر مراجع نظارتی مشابه؛

 واحد های زیر مجموعه مدیریت :
1)    انجمن های علمی دانشگاهیان
2)    تشکل های اسلامی دانشگاهیان
3)    خانه نشريات دانشگاهي
4)    فعالیت های قرآنی و دینی
5)    کانون هاي فرهنگي و هنري دانشگاهیان
6)    ارتباطات فرهنگی
7)    دبیرخانه کرسی های آزاد اندیشی
8)    واحد فرهنگی خوابگاه ها
9)    آمار، اطلاعات و درگاه فرهنگی

1)واحد انجمن‌های علمی دانشگاهیان
انجمن علمی دانشجویی امکانی است برای تمرین داوطلبانه فعالیت‌های علمی در قالب کارِ گروهی؛ دانشجویان با اهداف علمی و تخصصی گرد هم می‌آیند و با فعالیت در انجمن‌های علمی ضمن ترویج و تعمیق فضای علمی در دانشگاه‌ها، زمینه رشد خود را نیز فراهم می‌آورند. انجمن علمی ضمن آن که امکانی است برای تعمیق و ترویج علم در فضای دانشگاه، فرصتی برای پیاده‌سازی آموخته‌ها و مشاهده نتایج آن در عمل نیز هست. بنابراین دور از انتظار نخواهد بود که دانشجوی فعال در انجمن‌های علمی را فردی بدانیم که بمراتب نسبت به هم‌کلاسی‌های خود توانمندتر و باتجربه‌تر است؛ توانمندی‌هایی از جمله:
- مهارت کارِ گروهی
- مهارت تبدیل ایده به عمل
- مهارت ارتباط
- مهارت مدیریت و اجرا
- مهارت تامین هزینه‌های مالی
- مهارت هم‌اندیشی، آزاداندیشی و تفکر انتقادی
چنین توانمندی‌ها و مهارت‌هایی است که خروجی دانشگاه‌ها را در عمل شایسته‌تر و توانمندتر می‌سازد.
تجربه انجمن علمی افراد را در حوزه‌ی تخصصی و زمینه علمی که در آن مشغول به تحصیل هستند، کارآزموده می‌سازد. به عبارتی، فرد پیش از ورود به دنیای حرفه‌ای خواهد آموخت آن‌چه را که باید و از این رهگذر نسبت به هم‌دوره‌ای‌های خود چند گام جلوتر خواهد بود.کارفرمایان و صاحبان صنایع و مشاغل ترجیح می‌دهند افرادی را به استخدام درآورند که چنین تجربه‌هایی را نیز در چنته‌ی خود داشته باشند.
اصولا فعالیت در انجمن‌های علمی نیز با بیشترین اقبال از سوی دانشجویان مواجه است. مزایایی که مورد اشاره قرار گرفت در کنار دور بودن فضای انجمن‌های علمی از حاشیه‌ها و رویکرد تخصصی و علمی از مزایای جدی انجمن‌های علمی است که منجر به اقبال بیش از پیش دانشجویان می‌شود. همچنین بیشترین تعداد مجوز صادر شده در دانشگاه‌ها برای فعالیت‌های دانشجویی به انجمن‌های علمی اختصاص دارد. علاوه بر این، انجمن‌های علمی نیز سهم عمده‌ای در فضای علمی دانشگاه ایفا می‌کنند. در حدود بیست و پنج درصد از فعالیت‌های علمی-فرهنگی دانشگاه‌ها توسط انجمن‌های علمی برنامه‌ریزی  و اجرا می‌شود.
در حال حاضر 70 انجمن علمی دانشجویی در دانشگاه فردوسی مشهد وجود دارد که زیر نظر مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه  دانشگاه مشغول فعالیت هستند و از حمایت های مادی و معنوی این مدیریت برخوردار می باشند.. گفتنی است انجمن های علمی دانشجویی متشکل از دانشجویان علاقه مند به مشارکت در فعالیتهای علمی در یک دانشکده یا گروه آموزشی است.
در هر دانشگاه، متناظر با هر رشته دانشگاهی یک انجمن علمی می تواند تشکیل شود و مطابق با آیین نامه تشکیل انجمن های علمی دانشجویی تمام دانشجویان رشته عضو انجمن علمی آن رشته تحصیلی هستند.
.فعالیت‌های انجام‌شده به وسیله انجمن‌های علمی دانشگاه به شرح ذیل است:
- برگزاري دوره‌های آموزشی،تکمیلی، تقویتی و تشکیل کارگاه‌های تخصصی
- برگزاري مناظره و نقدهای علمی
- برگزاري جلسات هم‌اندیشی و نشست‌های تخصصی
- برگزاري و همکاري در اجراي جشنواره‌ها، کنفرانس‌ها، سمینارها، بزرگداشت‌ها، سخنرانی‌ها و مسابقات علمی داخلی و خارجی
- تولید و انتشار نشریه علمی، کتاب و نشریات الکترونیکی، نرم‌افزارهای رایانه‌ای و فیلم‌های علمی آموزشی
- مطالعات و پژوهش‌های علمی
- برنامه‌ریزی و اجراي بازدیدهاي علمی از مراکز علمی، صنعتی و فناوري
- حمایت و تشویق مادي و معنوي از ابتکارات، خلاقیت‌های علمی، فعالیت‌های پژوهشی و اختراعات دانشجویان
- همکاري با نهادها و سازمان‌های خارج از دانشگاه براي انجام فعالیت‌های مشترك
- اجراي طرح‌های پژوهشی و مطالعاتی
- عضویت در مجامع بین‌المللی، منطقه‌ای و کشوري منحصر به رشته
- همکاري و ارتباط مستمر با مدیر و اعضاي هیأت علمی گروه آموزشی ذی‌ربط، براي تحقق اهداف و فعالیت‌های علمی انجمن

2)واحد تشكل های اسلامی دانشگاهیان
بي ترديد وجود تشكل هاي سياسي و فرهنگي در ميان دانشجويان يكي از علل پايداري و تأثیرگذاری حركت هاي دانشجويي بوده است. فعاليت تشكل هاي اسلامي دانشگاهیان، شامل برگزاري مراسم مختلف سياسي، اجتماعي، فرهنگي، تريبون آزاد، اردوهاي فرهنگي، انتشار نشريات، موضع گيري هاي سياسي و بسياري فعاليت هاي ديگر است.
واحد تشکل های اسلامی دانشگاهیان به منظور حمایت و نظارت بر فعالیت های تشکل های دانشگاه و انجام امور دبیرخانه ای هیات نظارت بر تشکل های اسلامی دانشگاه ایجاد شده است.

تشکل‌های اسلامي دانشگاه فردوسی مشهد ، در دو بخش دانشجویان و اعضای هیات علمی شامل موارد زیر است:
تشکل های دانشجویی :
•    انجمن اسلامی دانشجویان
•    انجمن اسلامی دانشجویان نواندیش
•    جامعه اسلامی دانشجویان

تشکل های استادان:
•    انجمن اسلامی مدرسین
•    جمعیت اسلامی اعضای هیات علمی

از دیگر نهادهای فعال دانشگاه، می توان به بسیج دانشجویی، بسیج کارمندان و بسیج استادان دانشگاه فردوسی مشهد اشاره کرد. سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی در حوزه های فرهنگی و اجتماعی، و شورای صنفی دانشجویان در حوزه های صنفی و رفاهی در دانشگاه فردوسی مشهد فعالیت می کنند.

دفتر مرکزی تشکل های اسلامی دانشجویان در مجتمع تشکل های اسلامی دانشگاه واقع در طبقه 1- مسجد حضرت زهرا ( س) و دفتر شورای صنفی دانشجویان در ساختمان معاونت فرهنگی اجتماعی و دانشجویی می باشد. لازم به ذکر است که علاوه بر دفتر مرکزی تشکل ها، تشکل های دانشجویی دفاتری را در دانشکده های مختلف در اختیار دارند و علاقمندان می توانند برای آشنایی با فعالیت های هرکدام از تشکل ها و عضویت در آن، به محل استقرار تشکل ها در دانشکده مراجعه کنند و یا با اعضای آنها در دانشکده ها ارتباط برقرار کنند و به صورت رسمی عضو تشکل شوند و با آنها در فعالیت های سیاسی و اسلامی مشارکت داشته باشند.

لازم به ذکر است، تشکل های اسلامی دانشگاه برای برگزاری فعالیت های فرهنگی و اجتماعی، لازم است، مجوز های مربوطه را از هيأت نظارت دانشگاه اخذ نمایند.

هیأت نظارت بر تشکل های اسلامی دانشگاه
به منظور حمايت از حقوق سياسى و اجتماعى دانشگاهيان و انجام وظايف مقرر در آیین‌نامه تشکل های اسلامی دانشگاهیان، هيأت نظارت در هر دانشگاه با تركيب و شرح وظايف زير تشكيل مى‏شود:

الف. رييس دانشگاه (رييس هيأت)
ب. مسؤول نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه
ج. نماينده وزير علوم، تحقيقات و فناوري

وظايف هيأت نظارت دانشگاه:
الف. بررسى اساسنامه و صلاحيت اعضاى مؤسس تشكل‏هاى اسلامى
ب. اعلام موافقت اصولى و صدور پروانه فعاليت براى تشكل‏هاى اسلامى
ج. صدور مجوز انجام فعاليت تشکل‌ها
د. نظارت بر حسن اجراى انتخابات تشكل‏هاى اسلامى
ه. رسيدگى به تخلفات تشکل‌ها بر اساس آیین‌نامه مربوط
و. رسيدگى به شكايات دریافت شده، از سوى اشخاص حقيقى و حقوقى در ارتباط با فعالیت‌های تشكل‏هاى اسلامى
ز. توقف یا لغو پروانه فعاليت تشكل‏هاى اسلامى

3) خانه نشريات دانشگاهي
در اکثر دانشگاه های دنیا، انتشار نشریه یکی از متداول ترین و تاثیرگذارترین فعالیت های دانشجویی می باشد. در واقع نشریات دانشجویی در دو بعد مهم ایفای نقش می کنند. نخست ایجاد روحیه تحلیل و تقویت بنیه فکری بانیان نشریه برای انجام فعالیت های جدید تر در عرصه ی اجتماع و دوم تاثیرگذاری در محیط دانشگاه و انتقال و تبین دیدگاه های برخاسته از دغدغه های فرهنگی و اجتماعی.
از این رو مدیریت فرهنگی دانشگاه برای نهادینه ساختن محیط آزاداندیشی و بیان دیدگاه ها و همچنین تحقق فضای نقد و گفتگوی سازنده و رشد، ارتقای فکری و فرهنگی جامعه دانشجویی و تقویت مهارت های حرفه ای و ارج نهادن به فعالیت های فرهنگی دانشجویان با راه اندازی خانه نشریات دانشگاهی از انتشار و توسعه کمی و کیفی نشریات دانشگاهی به ویژه در زمینه های علمی فرهنگی و اعتقادی در چارچوب ضوابط و مقررات دانشگاه حمایت می کند.
این مجموعه با هدف برنامه‌ریزی، ساماندهی،حمایت و نظارت بر نشریات دانشجویی، به فعالیت پرداخته و در این راستا برنامه‌های مختلفی از جمله برگزاری دوره‌های آموزشی، برگزاری جشنواره‌ها و تحلیل محتوا و نظارت بر نشریات دانشجویی را در دستور کار خود قرار داد. لازم به ذکر است کلیه دانشجويان مي توانند در محدوده دانشگاه و با رعايت ضوابط، فعاليت مطبوعاتي داشته باشند.

اهم فعالیت های خانه نشريات
- برگزاري كارگاه هاي آموزشي و ارایه آموزش هاي مجازي از طريق جزوه های، نرم‌افزار و فیلم‌های آموزشي
- راه‌اندازی كتاب خانه تخصصي روزنامه‌نگاری
- تهيه آرشيو كامل نشريات به صورت مكتوب و الكترونيكي
- اجراي طرح رتبه‌بندی نشريات به منظور ارزيابي و توزيع عادلانه امكانات
- برگزاري نمايشگاه هاي نشريات دانشجويي
- برگزاري جلسات همفكري اصحاب نشريات با مسؤولين دانشگاه
نحوه صدور مجوز، رسيدگي به شکايات و تخلفات نشريات دانشگاهي طبق « دستورالعمل ضوابط ناظر بر فعاليت نشريات دانشگاهي» صورت می‌گیرد.
«کلیه نشریاتی که به صورت ادواری، گاهنامه یا تک‌شماره، نیز نشریات الکترونیکی که با نام ثابت و تاریخ نشر در زمینه¬های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، علمی، اقتصادی، هنری، ادبی و ورزشی به وسیله هر یک از دانشجویان، تشکل ها و نهاد های دانشگاهی، استادان و اعضای هیأت علمی یا گروهی از ایشان، در دانشگاه‌ها منتشر و در محدوده دانشگاه‌ها توزیع می¬شوند، نشریه دانشگاهی محسوب می‌شوند.»
لازم به ذکر است نشرياتي که از کميته ناظر بر نشريات دانشگاه مجوز دريافت مي کنند، به وسیله کارشناسان و استادان،از حیث فرم و محتوا، مورد ارزيابي و تعيين سطح کيفي، قرار می گیرند و بر مبناي رتبه اي که به دست می آورند، از خدماتی مانند يارانه چاپ و تكثير برخوردار می شوند.
خانه نشریات دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد به منظور تسهیل در امور ثبت اطلاعات و آرشیو نشریات، اقدام به راه‌اندازی سامانه سند کرده است. در این سامانه درخواست‌های مجوز نشریات، تمام مراحل استعلام و تایید نهایی مجوز ها به‌صورت الکترونیکی انجام می‌پذیرد. پیش از صدور مجوز نشریه، تمام اطلاعات مربوط به چاپ، امور مالی و هم‌چنین اطلاعات مربوط به رتبه‌بندی نشریات به صورت الکترونیکی در این سیستم ثبت می شود. هم‌چنین در این سامانه قابلیت ثبت نسخه‌های الکترونیکی نشریات به وسیله خود مدیر مسؤول فراهم شده است. هم‌اکنون این سامانه در شبکه داخلی دانشگاه از طریق آدرس sanad.um.ac.ir در دسترس است.

كميته ناظر بر نشريات
کميته ناظر بر نشريات دانشگاهي پس از بررسي تقاضاي دانشجويان، اقدام به صدور مجوز مي کند. کميته ناظر بر نشريات، مرکب از افراد زير و دبيرخانه آن، در مديريت فرهنگي مستقر است.
۱ـ معاون فرهنگی- اجتماعی دانشگاه (رییس کمیته)
۲ـ نماینده تام الاختیار و دایم دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه
۳ـ یک حقوقدان به انتخاب رییس دانشگاه
۴ـ سه نفر عضو هیأت علمی دانشگاه به انتخاب شورای فرهنگی دانشگاه
۵ـ مدیر فرهنگی دانشگاه (دبیر کمیته)
۶ـ سه نفر از مدیران مسؤول نشریات دانشگاهی به انتخاب مدیران مسؤول نشریات دانشگاه، از طريق برگزاري انتخابات که یک نفر از ایشان عضو جانشین محسوب می شود.

4)  فعالیت های قرآنی و دینی
فعالیت‌های قرآنی در راستاي تحقق هدف تقویت بنیه اسلامی دانشگاهیان در رأس تمام فعالیت‌های علمي، فرهنگي و اجتماعي دانشگاه فردوسي مشهد می باشد و با بهره‌مندی از ایده‌های دانشگاهيان (دانشجويان، استادان و كاركنان) انجام می شود. واحد قرآن و عترت مديريت فرهنگي تلاش می‌کند با ايجاد زمینه‌های مناسب، جهت انسجام و استمرار فعالیت‌های قرآني و استفاده از توانمندی‌های هر سه قشر، در تقويت حس مشاركت بين فعالان قرآني در دانشگاه بكوشد و به بهره‌مندی بيشتر از آموزه‌های قرآنی در جهت توسعه علمي و فرهنگي دانشگاه، كمك کند.
تمام دانشجویانی که تمایل به مشارکت در انجام فعالیت های قرآنی و دینی ، چه در حوزه تبلیغی، چه در حوزه پژوهشی و چه در حوزه آموزشی در دانشگاه را داشته باشند ، می توانند با مراجعه به واحد فعالیت های قرآنی و دینی مدیریت فرهنگی و یا کانون دانشجویی قرآن و عترت و ارائه طرح های خود از حمایت و پشتیبانی مادی و معنوی مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه دانشگاه بهره مند شوند.
برخي از فعالیت‌های این واحد عبارت است از:
۱- برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی حفظ، قرائت، ترتیل، روخوانی، روان‌خوانی و تدبر در قرآن کریم، با حضور استادان مجرب دانشگاه و شهر مشهد برای تمام دانشگاهیان.
۲- برگزاری محافل انس و تدبر در قرآن کریم با حضور استادان و قاریان بین‌المللی
۳- برگزاری دوره‌های ۴ساله حفظ قرآن کریم با اعطای گواهینامه معتبر
۴- برگزاری المپيادها، جشنواره‌ها و مسابقات قرآنی دانشجویان،كاركنان و استادان در سطوح دانشگاهی، منطقه ای و ملی
۵- برگزاری جلسات قرآن کریم و حلقه‌های معرفت در سطح دانشگاه
۶- حمایت از فعالیت‌های قرآنی در دانشکده‌ها
با توجه به گستره وسيع، فعالیت‌های قرآني دانشگاه، واحد قرآن و عترت مديريت فرهنگي با همکاری بخش های زیر به این فعالیت ها سامان می دهد:
• كانون دانشجويي قرآن و عترت
• دفتر نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاه
• بخش قرآني بسيج دانشجويي دانشگاه
• سازمان دانشجويان جهاد دانشگاهي مشهد
• نهادها و مراکز قرآني شهر و استان

5) کانون هاي فرهنگي، هنری و اجتماعی
کانون های فرهنگی و هنری همواره مورد توجه خیل عظیمی از دانشجویان علاقه مند به فعالیت های فرهنگی و هنری می باشد. این کانون ها قلب پویای فعالیت های هستند که فرهنگ و باور ایرانی اسلامی را زنده نگه داشته  و سعی در اشاعه آنها در میان نسل جوان و با انگیزه دانشجو دارد. کانون های فرهنگی و هنری با فعالیت هایی که انجام می دهند قصد دارند روحیه شادابی و نشاط را در بین دانشجویان گسترش داده تا در کنار تحصیل و فعالیت های علمی و آموزشی به شکوفایی هرچه بیشتر خود و فضای فرهنگی دانشگاه کمک کنند.
در این راستا کانون هایی با تنوع و تکثر فرهنگی هنری و اجتماعی شکل گرفتند تا هر کدام بتوانند بخشی از این مسئولیت خطیر را عهده دار شوند. موضوعات فرهنگی و هنری فراوانی وجود دارند که دانشجویان علاقه دارند به طور خاص در آن زمینه ها، فعالیت کنند. کانون های فرهنگی و هنری به منظور پاسخ گويي به نياز هاي متنوع و رشد خلاقيت هاي فرهنگي دانشجويان، سامان بخشيدن به خواسته ها و تلاش هاي خود جوش فرهنگي، هنري و اجتماعي آنها و ارتقای سطح همکاري جمعي و گسترش فرهنگ مشارکت تأسیس شده اند.
شکل گيري کانون ها و انتخاب اعضاي آنها، از طريق انتخابات صورت مي گيرد و دوره فعاليت هر کانون، يک سال است. حداقل ۵ نفر از دانشجويان علاقه مند به فعاليت در يک حوزه مشخص، مي توانند با تدوين يک اساسنامه (که شامل اهداف کانون، حوزه فعاليت، نحوه انتخاب ارکان شامل شوراي مرکزي، دبير و ... باشد)، به عنوان هيأت مؤسس، تقاضاي تشکيل کانون را داشته باشند. مديريت فرهنگي دانشگاه، پس از بررسي و تطبيق اساسنامه و شرايط اعضاي هيأت مؤسس با آیین‌نامه کانون هاي فرهنگي و هنري، مجوز تشکيل کانون را صادر مي کنند.

در حال حاضر 20 کانون در دانشگاه فردوسي فعاليت دارند:
الف) کانون هاي عقیدتی و مذهبی
قرآن و عترت، مهدويت، آفتاب، امام رضا عليه السلام، حیات
 ب ) کانون هاي ادبی و هنري
شعر و ادب، موسيقي، تئاتر، فيلم و عکس، هنرهاي تجسمي
ج ) کانون هاي فرهنگی و اجتماعي
حس هفتم، دختران ایران، تاك، پردیس، سرگرمی وسلامت، یاریگران بنیاد، ملل ، نجوم، هلال احمر، میثاق با افلاکیان
سبز اندیشان
د) حوزه فرهنگ واندیشه
کتاب و انديشه ، فرهنگ و ايرانشناسي
لازم به ذکر است دانشجویانی که مایل به ایجاد کانون جدید هستند، می توانند با مراجعه به مجتمع کانون های فرهنگی و هنری دانشگاه  و تدوین پیشنهاد و اساسنامه خود اقدام به تاسیس کانون نمایند و یا در کانون های موجود با توجه به علاقه مندی خود ثبت نام کنند.
تالار رودکی مجتمع کانون های فرهنگی و هنری
این تالار با ظرفیت 425 صندلی و با امکانات نرم افزاری و سخت افزاری مناسب یکی از اصلی ترین سالن های اجتماعات دانشگاه فردوسی مشهد است. کلیه نهادها و تشکل های رسمی دانشگاه ، جهت انجام برنامه های خود می توانند با گرفتن مجوز از هیات نظارت دانشگاه و تعیین وقت و رزرو سالن از امکانات آن بهره مند شوند.
گفتنی است این سالن اجتماعات در ساختمان مجتمع کانون های فرهنگی وهنری واقع شده است و در طول سال تحصیلی میزبان بسیاری از فعالیت ها و برنامه های فرهنگی و هنری در سطح دانشگاهی،منطقه ای و ملی می باشد.

آموزش های فرهنگی و هنری
کانون های فرهنگی و هنری دانشگاه  در راستاي غنی سازی اوقات فراغت و ارتقای دانش و مهارت هنري دانشگاهیان، در طول سال تحصيلي کلاس هاي هنري را در رشته  هاي مختلف برگزار  مي کند.
ثبت‌نام اين کلاس ها، در ابتدای هر نيمسال تحصیلی، انجام می شود. برخی از این کلاس ها عبارتند از: خوشنويسي، طراحي، نقاشي، تذهيب، مينياتور، کاريکاتور، معرق، مشبک، مصنوعات چرم، عکاسي، ميکس و مونتاژ، فيلمبرداري، کارگرداني، بازيگري.
علاقه مندان می توانند جهت ثبت نام و استفاده از این کلاس های آموزشی با مراجعه به مجتمع کانون های فرهنگی و هنری از این خدمات بهره مند شوند.
                                                                                                                                                                    

6) ارتباطات فرهنگی
اين واحد به عنوان یکی از زیر مجموعه های مهم مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه دانشگاه حوزه گسترده ای از فعالیت ها را در برمی گیرد. ارتباطات و تعاملات فرهنگی با نهاد ها و  سازمان های فرهنگی اجتماعی خارج از دانشگاه ،  اطلاع رسانی فعالیت های فرهنگی از طریق سایت و شبکه های اجتماعی مدیریت فرهنگی ، باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی ، پشتیبانی و ارائه خدمات فرهنگی به همایش ها و جشنواره ها، ستاد زیارت شامل ستاد عمره و عتبات دانشگاه و تشرف به حرم مطهر رضوی  و غنی سازی اوقات فراغت دانشگاهیان از بخش های مختلف این واحد می باشد .
همچنین یکی از وظایف مهم اين واحد پشتيباني و زمينه‌سازي براي انجام فعاليت‌هاي فرهنگي تشکلها و نهادهاي دانشجويي و واحد های اداری دانشگاه می باشد، ليکن برخي از مراسم يا برنامه‌هائي كه فعالين دانشجويي موفق به برگزاري آن نمي‌شوند توسط اين بخش انجام مي‌شود.
 به طور کلي وظايف زير را مي‌توان براي اين بخش تعريف نمود:
الف- اطلاع رسانی و پوشش خبری فعالیت ها و رویدادهای فرهنگی و اجتماعی در سطح دانشگاه
 ب- ارائه محصولات فرهنگي مناسب به دانشگاهیان
 ج- برنامه‌ريزي جهت برگزاري مراسم و برنامه‌هاي فرهنگي اجتماعی در داخل دانشگاه، به صورت سراسري، منطقه‌اي يا دانشگاهي و ... با هماهنگي ساير بخش‌ها.
 د- انجام امور مربوط به اعزام دانشگاهیان به سفرهای زیارتی و برنامه ریزی فعالیت های فرهنگی ومعنوی مرتبط
  هـ- غنی سازی اوقات فراغت دانشگاهیان با ارائه خدمات متنوع فرهنگي، هنري و اجتماعي از طریق ارتباط با سایر نهادها وسازمان های دولتی وغیر دولتی
مستندسازی
تهیه اسناد تصویری از فعالیت یک سازمان بسیار مهم و ضروری است و ‏داشتن آرشیوی از آن در مدیریت ضروری تر ، لذا واحد مستندسازی( سمعی و بصری )  به منظور ثبت و ضبط فعالیت های بی شمار علمی، فرهنگی و اجتماعی در مدیریت فرهنگی تشکیل شد و با بهره مندی از امکانات مناسب و به خدمت گرفتن افراد متخصص و مجرب در این امر خدمات متنوعی را به تشکل ها و نهادی دانشجویی و واحد های اداری دانشگاه فردوسی مشهد ارائه می کند.
تصویر برداری ، عکاسی و پوشش صوتی مراسم ها و همایش ها ، ارائه خدمات کمک آموزشی ، ساخت کلیپ و تیزر های موضوعی و گزارش تصویری ،آماده سازی ، مونتاژ فیلم ها وتهیه آرشیو فیلم و عکس فعالیت های مختلف دانشگاه ، بازبینی و نظارت بر آثار به نمایش درآمده در سطح دانشگاه و ... از جمله فعالیت های این واحد می باشد.
 وظایف این واحد به شرح زیر می باشد:
- ارائه خدمات صوتی و تصویری برای مراسم ها و فعالیت های متنوع علمی ،فرهنگی واجتماعی درون دانشگاهی
-  مستندسازی و تهیه آرشیو فیلم وعکس از فعالیت های علمی، فرهنگی و اجتماعی تشکل ها و نهادهای دانشجویی
- تولید محصولات فرهنگی متناسب با مناسبت های ملی، مذهبی و دانشگاهی
-  تجهیز نرم افزاری وسخت افزاری تالار رودکی مجتمع کانون های فرهنگی و هنری
- همکاری و هماهنگی با قسمتهای مختلف دانشگاه در برگزاری مراسم ها وهمایش ها
- تهیه و ارائه محصولات فرهنگی مورد نیاز دانشجویان در خانه فیلم مجتمع کانون های فرهنگی و هنری
خانه فيلم
خانه فيلم معاونت فرهنگی و اجتماعی از سال ۱۳۸۱ در مجتمع کانون هاي فرهنگي و هنري، فعاليت خود را آغاز کرده است و در حال حاضر يکي از مهم‌ترین پايگاه هاي عرضه محصولات فرهنگي، در دانشگاه فردوسي مشهد به شمار مي رود. در اين واحد انواع فيلم ها و نرم‌افزارهای کاربردی روز، در قالب «سي دي» و «دي وي دي» گردآوري شده است. با توجه به جايگاه علمي دانشگاه سعي شده است کيفيت آثار گردآوری‌شده، از جهت محتوا و ارزش هاي ساختاري و موضوعي شایسته دانشگاهيان باشد. در حال حاضر نزدیک به ۶۰۰۰ عنوان فيلم و نرم افزار در اين مجموعه وجود دارد. ساعات کار اين واحد در طي سال تحصيلي در نوبت صبح از ساعت ۹ تا ۱۴ می باشد.
همچنین به منظور ارتقای سطح فرهنگي، ايجاد نشاط و بهینه‌سازی اوقات فراغت دانشجويان ساکن خوابگاه، جديدترين آثار سينمایي ايراني و خارجی، به صورت ويدئو پروژکشن در محل تالار رودکی مجتمع کانون هاي فرهنگي و هنري به نمايش گذاشته مي شود. همچنین این واحد به مناسبت‌های مختلف اقدام به نمایش فیلم در قالب جشنواره‌های سینمایی موضوع محور می کند.
تشرف به حرم مطهر رضوي
مدیریت فرهنگی افتخار دارد با توجه به نعمت هم‌جواری با آستان قدس رضوی، به منظور بهره‌مندی دانشجویان شیفته اهل بیت (علیه السلام) از برکات و فیوضات معنوی حضرت ثامن الحج علی بن موسی‌الرضا (علیه السلام)، برنامه تشرف به حرم مطهر رضوی را در طی سال تحصیلی، به صورت هفتگی برگزار کند. برنامه تشرف دسته‌جمعی دانشجویان، هر هفته شب‌های جمعه جهت حضور در مراسم معنوی دعای کمیل و به صورت ویژه در اعیاد و مناسبت‌های مذهبی خاص برگزار می‌شود.

پايگاه اطلاع رساني مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه
گسترش اینترنت در عصر کنونی و قابلیت‌های بسیار زیادی که این شبکه می‌تواند در اختیار افراد و سازمان‌ها در امر اطلاع‌رسانی و ارتباطات قرار دهد مدیریت فرهنگی دانشگاه فردوسی مشهد را بر آن داشت تا به ایجاد پایگاهی خبری برای اطلاع رسانی رویدادها فرهنگی و اجتماعی دانشگاه اقدام نماید. لذا وبگاه مدیریت فرهنگی به آدرس farhangi.um.ac.ir  از ابتداي سال ۱۳۸۷به منظور اطلاع‌رسانی فعالیت‌های فرهنگي دانشگاه شروع به كار كرد و در حال حاضر جزء برترين وبگاه های دانشگاه فردوسي مشهد محسوب می شود.
وظيفه اصلي سايت مدیریت فرهنگي و فعالیت های داوطلبانه دانشگاه  اطلاع‌رسانی دقيق و به‌ هنگام رویدادهای فرهنگی و اجتماعی و همچنین تهیه گزارش برگزاری فعالیت ها می باشدکه توسط مديريت فرهنگي و يا نهاد ها و تشكل ها دانشجویی در سطح دانشگاه برگزار می شود.
بر اين اساس اخبار و اطلاعیه‌های مربوط به هر تشكل و يا يك نوع فعاليت در سايت دسته‌بندی شده اند و كاربران با مراجعه به بخش مورد نظر از فعالیت‌های آن حوزه مطلع مي شوند.
وجه بارز در بروزرسانی وبگاه مدیریت فرهنگی همکاری و مشارکت جمعی  از دانشجویان علاقه مند به حوزه رسانه و اطلاع رسانی است که در قالب باشگاه خبرنگاران دانشجو وظیفه پوشش و انعکاس کلیه فعالیت های فرهنگی و اجتماعی را در سطح پردیس دانشگاه بر عهده دارند.

باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد
اين باشگاه با هدف پوشش اخبار ، گزارش و مطالب  متنوع فرهنگي، هنري و اجتماعي دانشگاه فردوسي مشهد و به كارگيري دانشجويان علاقمند به حوزه رسانه ، به منظور كسب مهارت و تجربه رسانه‌اي فعاليت مي نمايد. اين باشگاه اولين  باشگاه خبري (مجازي)  درون دانشگاهي است كه در سطح يك دانشگاه و توسط يك گروه دانشجويي اقدام به فعاليت حرفه‌اي خبري مي‌نمايد كه در نوع خود  يك حركت ابتكاري است.اين باشگاه  توليدات خبري خود را در سايت مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه farhangi.um.ac.ir  به جامعه دانشگاهي عرضه مي نمايد.
با توجه به جایگاه ویژه مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه دانشگاه فردوسی مشهد و حجم گسترده ی اخبار فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی در دانشگاه فردوسی مشهد و نیز ضرورت اطلاع‌رسانی در خصوص این رویداد ها، مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه بر آن شد تا به عنوان متولی ، باشگاه دانشجویی خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد را ایجاد کند و بدین منظور در سال 1393 نخستین گام را در جهت پوشش خبری رویداد های، فرهنگی و اجتماعی و دانشجویی درون دانشگاه و با تاکید براستفاده از پتانسیل دانشجویی این دانشگاه بردارد؛ که استفاده‌ی صحیح از اوقات فراغت دانشجویان و آموزش اصول خبرنگاری و ایجاد بهره‌وری از نتایج آن است. علاوه بر آن باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد در همایش های و سمینار های تخصصی ملی و بین‌المللی نیز به یاری نهاد های مربوطه‌ی دانشگاه آمده است و با تلاش هرچه بیشتر، سعی در انتقال محتوا و پیام های خانواده‌ی علمی دانشگاه نقش ایفا کند. در این بین باشگاه خبرنگاران با پوشش‌دهی برنامه ها و رویداد های فرهنگی و اجتماعی تشکل های اسلامی، انجمن های علمی و کانون های فرهنگی و هنری در رسیدن به اهداف مدنظر تشکل ها و انجمن های دانشجویی تلاش می‌کند.

فعالیت های باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد را تاکنون می توان به چهار بخش تقسیم کرد :

•     پوشش اخبار حوزه فرهنگی ، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه
•     جذب عضو از میان دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد
•     برگزاری کارگاه های تخصصی آموزش مهارت های خبرنگاری

فعالیت‌های آتی باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی را می توان در سه زمینه تقسیم کرد :

• اطلاع‌رسانی اخبار حوزه فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی به صورت مکتوب در نشریه ویژه باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد
• اطلاع رسانی اخبار به صورت پادکست
• ارتباط با رسانه‌های بیرون دانشگاه

باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد ، تمامی اعضا خانواده بزرگ دانشگاه فردوسی مشهد را سرمایه خود می‌داند و همواره از ظرفیت آنها بهره برده است. راه ارتباطی این رسانه با مخاطبان خود به صورت حضوری در دفتر باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی واقع در مجتمع فرهنگی و هنری دانشگاه، دریافت اخبار ارسالی آن‌ها و نیز دریافت نظرات در مورد اخبار، از طریق شماره تماس 05138806481 می باشد.

سامانه فرهنگ پيام
سامانه پيام كوتاه مدیریت فرهنگی و فعالیت های داوطلبانه دانشگاه فردوسی مشهد، با عنوان «فرهنگ پيام»، از آغاز مهرماه سال ۸۶ فعاليت خود را آغاز کرده است. تاكنون حدود ۲۴ هزار نفر از دانشگاهيان عضو اين سامانه شده اند.
در حال حاضر شماره پيامك ۳۰۰۰۸۳۳۳ جهت اطلاع‌رسانی و ارتباط ما با شما است.
مهم ترین برنامه هاي اجراشده از طريق اين سامانه به شرح ذيل است:

• برگزاري مسابقات فرهنگي پيام كوتاه براي دانشجويان و كاركنان دانشگاه در مناسبت‌های مختلف
• اطلاع‌رسانی برنامه هاي فرهنگي دانشگاه به عموم دانشجويان و گروه‌های مخاطب
• ارسال پيام به مناسبت اعياد و مناسبت‌های مذهبي
• ارتباط دانشجويان با معاونت فرهنگي اجتماعی دانشگاه     

7) دبیرخانه کرسی های آزاداندیشی
فرهنگ هر جامعه برآیندی از افکار و اندیشه های متفاوت است . در هر جامعه ای نظرات و اندیشه ها و تفکرات گوناگون با مبنای نظری متنوعی وجود دارد. در این شرایط پیشرفت و اقتدار کشور و جامعه که در گرو وفاق و وحدت ملی است تنها یک راه حل دارد و ان راه حل گفتگو است. گفتگو و تضارب ارا میان اندیشه های و تفکرات متنوع و متکثر مجود در داخل جامعه.
کرسی های آزاد اندیشی محفلی است برای گفتگوی آزادانه حول موضوعات مختلف فکری، سیاسی ، فرهنگی و علمی. ویژگی اصلی کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه " محوریت دانشجویان در اظهارنظر و حاکمیت عقلانیت و فضای منطقی " در گفتگو است.
هر محفلی که در آن دانشجویان بتوانند حول یک موضوع مشخص با یکدیگر در یک فضای آزاد، منطق و اخلاق مدار گفتگو کنند مصداقی از یک کرسی آزاد اندیشی است.
قابل ذکر است تعداد حضار در جلسات عامل تعیین کننده ای نیست . جلسات کرسی های آزاد اندیشی می تواند از حلقه های چند نفره تا جلسات بزرگ چند صد نفره را شامل شود. کرسی آزاد اندیشی نشستی است که در آن به صورت آزاد نظامند، محترمانه،عقلانی، منطقی و شجاعانه ،در یکی از قالب های مناظره، نقد و نظر و پرسش و پاسخ به شبهات ، در باب موضوعی معین و از پیش اعلام شده، به اظهار نظر ، پرسش و پاسخ عمیق، گفتگو ، تبادل و تضارب آراء، همراه با استدلال و ارائه مستندات پرداخته می شود.
هر کدام از تشکل‌های اسلامی دانشگاهیان (دانشجویی و استادی)، گروه‌های علمی و آموزشی، انجمن‌های علمی، کانون‌های فرهنگی و شورا‌های صنفی، حداقل سه نفر از دانشجویان و هر یک از اعضای هیات علمی منوط به نداشتن حکم انضباطی می‌توانند درخواست برگزاری کرسی را به هیأت ناظر ارایه نمایند.
طرح ايده‌ی ايجاد كرسي ها‌ی آزادانديشی در مراكز علمی دانشگاهی و حوزوی به وسیله‌ی مقام معظم رهبری، در نامه ایشان به جمعی از دانش‌آموختگان حوزه علمیه در تاریخ 81/11/16 و به صورت موکد در بیانات معظم له در دیدار با جمعی از نخبگان علمی کشور در تاریخ 88/08/06 در خصوص ضرورت راه‌اندازی کرسی‌های مناظره، نقد، نظریه‌پردازی و آزادانديشي در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به عنوان فرآیندی مبتنی بر  عقلانیت و به‌کارگیری خرد جمعی در جهت تحقق جنبش نرم افزاری و توسعه علمی کشور مورد تاکید قرار گرفت. گفتنی است دبیرخانه کرسی های آزاداندیشی و نظریه پردازی با ابلاغ دستور العمل  اجرایی از سوی معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در سال 1393 در دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل شد و در طی این سال ها همواره دانشگاه فردوسی مشهد با برگزاری کرسی آزاداندیشی متعدد در حوزه های موضوعی گوناگون، در صدر جدول برگزاری کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاه‌ها قرار دارد که نشان از موفقیت این دانشگاه در برگزاری این کرسی‌ها دارد.   

8) واحد فرهنگی خوابگاه ها
افزایش روحیه و نشاط در میان دانشجویان ساکن خوابگاه و ایجاد بستری مناسب برای فعالیت‌های فرهنگی در خوابگاه‌های دانشجویی یکی از اهداف و وظایف مدیریت فرهنگی دانشگاه محسوب می‌شود؛ از این رو به منظور بهره‌گیری از توانمندی‌های دانشجویان در پیشبرد فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، جلب مشارکت دانشجویان ساکن خوابگاه و ایجاد محیطی صمیمی و بانشاط همسو با سیاست‌های کلان فرهنگی و اجتماعی، واحد فرهنگی امور خوابگاه‌های دانشجویان اهداف ذیل را پیگیری می‌کند.
اهداف و برنامه ها

•     پشتيباني و نظارت مستمر در كميت و كيفيت فعاليت هاي فرهنگي خوابگاه ها
•     شناسايي نيازهاي فرهنگي دانشجويان و تصميم گيري مناسب در جهت تأمين آنها
•     انتقال و انعكاس معضلات خوابگاه و تلاش در جهت رفع آن با همكاري نهادهاي زي ربط
•     پشتيباني و حمايت همه جانبه از برنامه هاي تشكل فرهنگي خوابگاه(بسيج، نهاد رهبري)
•     نظارت بر اجراي مصوبات شوراي فرهنگي دانشگاه در خوابگاه ها
•     برنامه ريزي در جهت غني سازي اوقات فراغت دانشجويان خوابگاه
•     سازماندهي فعاليت هاي كانون هاي خوابگاه به نام پرديس و فجر
•     ارتباط با دانشجويان خوابگاهي و تعامل نزديك با آنها در جهت شنيدن معضلات آنها و اقدام به موقع
•     برنامه ريزي جهت آموزش خوابگاهيان با هدف توانمند سازي آنها براي زندگي سالم در فضاي خوابگاه
•     برگزاري طرح دانشگاه سالم و بانشاط ويژه دانشگاهيان
•     برگزاري نشست هاي خوابگاهي پيرامون موضوعات زندگي در خوابگاه
•     اجراي ويژه برنامه هايي براي هفته خوابگاه ها

9) واحد آمار، اطلاعات و درگاه فرهنگی
این و احد وظیفه دارد ضمن رصد مستمر فعالیت ها و رویدادهای فرهنگي و اجتماعي دانشگاه فردوسی مشهد، آمار، اطلاعات و گزارش فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی دانشگاه را در سامانه درگاه فرهنگی وزارت علوم ثبت نماید.
هم چنین این واحد وظیفه دارد به طور سالانه گزارش تفصیلی و اماری برنامه های مدیریت فرهنگی را با توجه و استناددهی به راهبردهای کلان دانشگاه تهیه و تدوین کند.
برخي اقدامات این واحد به شرح زیر می باشد:

•     پیگیری دریافت اطلاعات و آمار فعالیت های فرهنگی از طریق رصد فعالیت ها و سامانه های فرهنگی درون دانشگاهی
•     بررسي و تجزيه و تحليل اطلاعات دریافت شده و تنظيم گزارش جامع از نتايج ارزيابي  عملکرد و ارایه به مسؤولین مربوط
•     اعلام نتايج ارزيابي عملکرد مدیریت فرهنگی به صورت دوره‌ای و سالانه مسؤولین مربوط
•     استفاده از نتايج عملکرد جهت بهبود مستمر عملکرد حوزه‌های مختلف مدیریت فرهنگی
•     تدوين برنامه سالانه مدیریت فرهنگی با توجه به راهبردهای مصوب
•     تدوين تقويم فعالیت‌های فرهنگي و اجتماعي دانشگاه

 آدرس : مشهد، میدان آزادی، پرديس دانشگاه فردوسی، بلوار دانش، ساختمان معاونت فرهنگی-اجتماعی و دانشجویی

تلفن:  38806472-051

كدپستی: 9177948963

پست الکترونیک: 

آدرس سایت : farhangi.um.ac.ir

صفحه اختصاصي مديريت فرهنگي و فعاليت هاي داوطلبانه در اينستاگرام : https://www.instagram.com/farhangi.fum

صفحه اختصاصي مديريت فرهنگي در آپارات: https://www.aparat.com/farhangifum

صفحه اختصاصي مديريت فرهنگي در تماشا: https://tamasha.com/farhangifum

نشاني باشگاه خبرنگاران دانشجو در تلگرام:  fumjc@

نشاني باشگاه خبرنگاران دانشجو در سروش و ايتا :  fum_jc@

صفحه اختصاصي باشگاه خبرنگاران دانشجو در اينستاگرام : https://www.instagram.com/farhangi.fum

کانال شبکه های اجتماعی : @farhangifum